بررسی عوامل و انگیزه های پیدایش و گسترش دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی غیردولتی- غیرانتفاعی در ایران مطالعه موردی: استان مازندران

مقاله حاضر به بررسی عوامل و انگیزههـای شـکلگیـری و توسـعه دانشـگاههـا و مؤسسـات آمـوزش عـالی غیردولتـی-غیرانتفاعی میپردازد. در سالهای گذشته، بخش آموزش عالی ایران، شاهد گسترش کمی دانشگاهها و مشارکت گستردهبخش غیردولتی در حوزه آموزش بوده است. به عبارت دیگر، تحولاتی در ساختار آموزش عالی ایران صورت گرفته که تـاحدودی چهره آن را تغییر داده است. یکی از این تحولات، افزایش نسبی و قابل توجه سهم بخش خصوصی یا غیردولتـیدر آموزش عالی ایران بوده است. بدین معنی که در سالهای گذشته، از یکسو شاهد تأسیس دانشگاههای غیرانتفاعی ازسوی اشخاص حقیقی در قالب هیئت مؤسس بودهایم و از طرف دیگر، درصد قابل تـوجهی از جوانـان متقاضـی آمـوزشعالی، با هزینه شخصی در دانشگاههای غیرانتفاعی مشغول به تحصیل شدهاند. به این ترتیب، اندکی از فشـار بـار مـالی واجتماعی بر روی دولت کاسته شده و شهروندان عرضهکننده و تقاضاکننده آموزش عالی آن را به دوش کشیدهاند. در اینمقاله، با استفاده از دادههای تجربی حاصل از پیمایش، علل و انگیزههای پیدایش و گسترش آموزش عالی غیرانتفاعی درایران بررسی شده است. جامعه آماری تحقیق، مؤسسان دانشگاههای غیرانتفاعی در ایران و دانشجویان شاغل به تحصـیلدر دانشگاههای غیرانتفاعی استان مازندران بودهاند. نتایج تحقیق ضمن تأیید نتایج برخی پژوهشهای میدانی گذشـته ونظریههای به خدمتگرفته، حاکی از آن است که مهمترین عوامل و انگیزههـای گسـترش آمـوزش عـالی غیرانتفـاعی یـاخصوصی در ایران عبارتاند از فشارهای اجتماعی، نیازهای حرفهای و اقتصادی جامعه، نـابرابری بـین عرضـه و تقاضـایآموزش عالی، تقاضامحور شدن آموزش عالی، گوناگونی تقاضا، عقلانیشدن تقاضاها و غیره